İngiltere son vakitlerde şaşırtan tezler ve araştırmalarla çalkalanıyor. Ülkedeki neredeyse her konuta giren Çin teknolojisinin pek de temiz olmadığı gündeme oturmuş durumda. Ortaya atılan tezlere nazaran; Çinli teknoloji şirketleri akıllı televizyonlardan telefonlara, buzdolaplarından kapı zilleri ve hatta elektrik sayaçlarına kadar İngiltere’deki meskenlerin içinde yerlerini aldı. Pekala bunun ne üzere bir sakıncası var?
Son yıllarda akıllı aygıtların gelişmesi, internetin artık neredeyse ayrılmaz bir kesimimiz olmasıyla tartışma konusu olan kullanıcı bilgilerinin saklılığı ve bilgi güvenliği bu kere Çin ve İngiltere ortasında soğuk rüzgarlar estiriyor.
İnternet sağlayıcıları aracılığıyla kullanıcıların hangi web sitelerini ziyaret ettiğinin, neler satın aldığının bilinmesi teknoloji devlerine tenkit olarak geri dönse de pek çok kişi toplumsal medyayı ya da akıllı aygıtları kullanmaktan da geri kalmıyor. Lakin tüm bu şahsî bilgiler bir eser satmak yerine Çin Komünist Partisi (ÇKP) tarafından izlense nasıl olurdu?
İNGİLTERE’Yİ ÇİNLİ TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİ ELE GEÇİRDİ
Geçen yaz, Londra’da bir alışveriş merkezinde Xiaomi’nin İngiltere’deki amiral mağazası açıldı. Çinli elektronik şirketinin sattığı eserlerle gayesi, tüketicilere akıllı konutlar yaratmak. Üstelik Xiaomi, aygıtları İngiltere’deki meskenlerde yaygın olarak bulunan bir dizi Çinli şirketten yalnızca biri. Lakin yeni bir argümana nazaran; Çinli marka, eserleriyle cümbüş sağlamanın yanı sıra insanların davranışlarını da izleyebilecek.
Bu hafta Washington merkezli bir güvenlik danışmanı şirketi olan Ooda tarafından hazırlanan raporda; İngiliz hükümeti, Çin’in ‘Truva Atı’ teknolojisinin Birleşik Krallık için geniş kapsamlı bir tehdit oluşturduğu konusunda uyarıldı. Araştırmaya nazaran; otomobillere, konut aletlerine ve hatta ampullere yerleştirilmiş Çin üretimi mikroçipler, Britanya’daki milyonlarca insanı gözetlemek için silah haline getirilebilir.
ŞANTAJ İÇİN BİLGİLERİ KULLANABİLİRLER
Araştırma enstitüsü Oxford China Policy Lab’ın yöneticisi Kayla Blomquist, tüketicilerin Çinli akıllı konut aygıtlarının potansiyel kapalılık risklerinden habersiz olduğu konusunda uyarıyor. Blomquist, milyonlarca müşterinin bilgilerinin toplanmasının, gelişmiş çevrimiçi dezenformasyon kampanyaları üzere iç siyasi süreçlere müdahale etme fırsatları yaratabileceğine dikkat çekiyor.
Uluslararası Siber Siyaset Merkezi’nden Vahri Fotheringham daha da ileri gidiyor ve “Evlerimizdeki akıllı aygıtlardan alınan bilgiler, başka kamu bilgileriyle bir ortaya getirilebilir” diyor. Fotheringham; şantaj, zorlama ve işe alım için makûs niyetli bir formda bilgilerin kullanılabileceğini söylüyor.
Ayrıca Birleşik Krallık vatandaşlarından alınan dataların Çin tarafından fikirleri manipüle etmek, fiyatları düşürmek ve Birleşik Krallık’ın teknoloji dalında Çin hakimiyetini sağlamak ismine ekonomik içgörüler elde etmek için kullanılabileceği konusunda da uyarıyor.
YÜZ BİNLERCE KONUTUN ELEKTRİĞİNİ KESEBİLİRLER
Tüm bu ikazlar için tahminen de biraz geç kalınmış olabilir. DailyMail’in haberine nazaran; Çinli şirketler şimdiden birçok İngiliz meskenine girdi bile. Geçen yıl yapılan bir araştırmada, Çin hükümetiyle temaslı bir şirket tarafından üretilen 250 bin akıllı sayacın İngiliz konutlarına kurulduğu ortaya çıktı ve artık bakanlar bu sayaçların çıkarılmasını istiyor.
Pekin’i insan hakları konusunda eleştirdiği için Çin yaptırımlarına maruz kalan Sir Iain Duncan Smith, ÇKP’nin sayaçlar aracılığıyla yüzbinlerce hanenin elektriğinin kesilebileceğini söylüyor.
Üstelik en az üç büyük yerli güç tedarikçisi de devlete ilişkin Çin Electronics Corporation’ın (CEC) yan kuruluşu tarafından denetim edilen şirket ile mutabakat yaptı.
Wifore Consulting’in yöneticisi Nick Hunn da uzaktan güç anahtarının gerçek bir tehdit sunduğunu, zira potansiyel olarak konutların elektriğini kesebileceği ve ulusal şebekeyi yok edebileceği konusunda uyardı. Güç tedarikçileri ise sayaç üreticilerinin anahtara erişemeyeceği konusunda ısrar ediyor. Hem Energy UK hem de hükümet, İngiltere’de faaliyet gösteren tüm akıllı sayaçların sağlam güvenlik standartlarına tabi olduğunu vurguladı.
Hunn ise bu türlü bir teknolojiyi kurmanın Çin’e dolu bir silah teslim etmek üzere olduğunu belirtiyor.
İNSANLARIN KONUTLARINA SIZDILAR
Haziran 2021’de 500 polis memuru tarafından basıldıktan sonra kapatılan Hong Kong gazetesi olan Apple Daily, Çin hükümetinin tüm dünyayı kapsamak için akıllı TV’lerin Android işletim sistemini kullandığını bildirdi. Kod ismi ‘Sharp Eyes Project’ olan casus yazılımların Çinli kullanıcıların akıllı telefonlarına ve televizyonlarına yerleştirildiği ve yüklendiği sav ediliyor.
Gazete, analistlerin Çin Komünist Partisi’nin insanları kendi meskenlerinde etkileşimlerini izlemeyi içeren ülke çapında bir nezaret ağı uyguladığını söylediğini aktardı. Artık de tıpkı gözetlemenin İngiltere’de de uygulanıyor olup olmadığı tartışılıyor.
MİLYONLARCA İNSANI İZLEDİ
Ulusal İstatistik Ofisi’ne nazaran de 2021’de Birleşik Krallık Çin’den 63,6 milyar sterlin pahasında mal ithal etti ve elektronik en büyük bölümdü. Yeni argümanlara nazaran de Çin, bu kameraları, mikrofonları, akıllı konut aygıtlarını ve internet irtibatlarını kullanarak kullanıcıların haberi olmadan ferdî bilgilerini toplamak için hack’leyebilir.
Örneğin, Apple ve Samsung’un akabinde dünyanın üçüncü büyük akıllı telefon üreticisi olan Pekin merkezli Xiaomi… Forbes tarafından hazırlanan ve Xiaomi’nin milyonlarca insanın özel web ve telefon kullanımını kaydettiğini ortaya çıkaran bir rapordan sonra 2021’de ABD, Xiaomi’yi Halk Kurtuluş Ordusu’nun sahip olduğu yahut denetim ettiği bir şirket olarak isimlendirerek yasakladı.
Çinli marka tenkitlerin odağında.
Aslında birçok teknoloji şirketi, sattıkları aygıtlardan data topluyor. Lakin bir siber güvenlik araştırmacısı; arama motoru sorguları, pornografi aramaları ve bilinmeyen modda gezinirken bile açılan klasörler dahil olmak üzere Xiaomi aygıtlarından kaygı verici ölçüde data alındığını keşfetti.
Xiaomi, Forbes raporunun gerçekleri yansıtmadığını ve tüm data toplamanın müsaade çerçevesinde yapıldığını ve anonimleştirildiğini söyledi. Şirket, ABD hükümetinin yasağına karşı yasal süreç başlattı ve Çin ordusuyla bağları olduğunu reddetti. Sonunda da ABD, şirketin ticarete devam etmesine müsaade verdi.
ASKERLERİN MESKENLERİNE GİRDİLER
Yani tehlike, yalnızca İngiltere için geçerli değil. ABD’de de emsal tasalar kelam konusu. Xiaomi’nin dışında ülkede epeyce tanınan bir marka olan, merkezi Çin’in Shandong Eyaletinde bulunan Haier da değişik tezlerle dikkat çekiyor. Buzdolaplarından klimalara, su arıtma makinelerinden çamaşır makinelerine kadar dünyanın en büyük beyaz eşya şirketlerinden biri.
Ürünleri o kadar tanınan ki ABD’de bir “Askeri İndirim Programı” sunuyor. Ekim ayında, ABD’deki bir araştırma sitesi tarafından hazırlanan rapor, Çin imali akıllı televizyonların askerlerin, denizcilerin, havacıların ve ailelerinin meskenlerinde bulunduğuna dair kaygıları lisana getirdi.
Haier ise hususla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.
TELEFONDAKİ TÜM BİLGİLERİ TOPLUYOR
Ardından, merkezi Guangdong eyaletinde bulunan, dünyanın en büyük elektronik üreticilerinden biri olan BBK Electronics var. Yan kuruluşu olan OnePlus, Birleşik Krallık’taki mağazalarda ve çevrimiçi olarak bir dizi birinci sınıf akıllı telefon satıyor.
2017’de İngiliz yazılım mühendisi Christopher Moore, OnePlus yazılımında aygıtından data toplayan ve onu OnePlus’a geri gönderen bâtın bir fonksiyon keşfetti.
OnePlus’tan bir sözcü ise şirketin sağladığı tüm eser ve hizmetler için saklılık muhafazasını bir ön şart haline getirdiğini ve tüm bilgi muhafaza maddelerine büsbütün uyduğunu söyledi.
UCUZ FAKAT TEHLİKELİ
Bu ucuz yeni teknoloji akışı tüketicilerin gözlerini kamaştırırken, siber güvenlik uzmanları ise adeta alarm veriyor. Analistler, son yılların tanınan teknolojisi olan ve artık her yerde kullanılan fizikî objelerin birbirleriyle yahut daha büyük sistemlerle kontaklı olduğu bağlantı ağı IoT’e (nesnelerin interneti; internet of things) dikkat çekiyor.
Sadece üç Çinli şirket, IoT modülleri için global pazarların yüzde 50’sinden fazlasını denetim ediyor.
Ayrıca, bu modüller tarafından kurulan ilişkilerin yaklaşık yüzde 75’ini temsil ediyorlar. Analistlere nazaran bu, Batı’nın Çin’in teknolojik kabiliyetine bağımlı hale gelmiş olduğu manasına geliyor.