TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Kurulu üyesi ve CHP Sakarya Milletvekili Ayça Taşkent ev emekçilerinin sorunlarıyla ilgili bir rapor hazırladı. Taşkent, konut çalışanlarının güvencesizlik ve geleceksizlik kıskacında olduklarına ve kayıt dışı çalıştıklarına dikkat çekti. Taşkent mevzuyu araştırma önergesiyle Meclis’e de taşıdı.
CHP’li Ayça Taşkent şöyle konuştu:
“Haziran ayının 16’sı Milletlerarası Konut Çalışanları Günüydü. Bu tarih yüzümüzü mesken personellerine dönmemiz noktasında büyük değer taşıyor. Yeniden Haziran ayında maalesef Cumhuriyet Halk Partisi olarak acı bir kayıp yaşadık. Rize Bayan Kolları Eski Liderimiz Nurdan Ardal Tavukçuoğlu, konutunun camlarını silerken hayatını kaybetti ve konut içi emeğin kurbanlarından biri oldu. Bu olay bize fiyatsız, sigortasız, teminatsız biçimde çalışan mesken çalışanlarının mevcut durumlarının gündeme getirilmesinin ne kadar kıymetli olduğunu bir sefer daha gösterdi.
Sayıları tam tespit edilememekle birlikte bugün Türkiye’de sendikalardan aldığımız bilgiye nazaran 2 milyona yakın konut personeli var ve bu personellerin yüzde 90’ı bayanlardan oluşuyor. Bu personeller kayıt dışı ve garantisiz halde istihdam ediliyorlar. Düşük fiyatlarla, sistemsiz gelirlerle geçinmeye çalışıyorlar, cam silerken hayatlarını kaybediyorlar, tacize, şiddete maruz kalıyorlar. Bu derin sorunun tahlili bütüncül siyasetlerle ve iktidarın emek süreçlerine yönelik gerekli yasal düzenlemeleri yerine getirmesiyle çözülebilir. Mevzuyu TBMM’ye de taşıdık ve bu sorunun tahlilinin takipçisi olacağız.”
SADECE YÜZDE 2’Sİ KAYITLI
Raporun dikkat çeken başlıkları şöyle:
“Hazırlanan raporda konut işçiliğinin problemleri noktasında toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin başat rolde olduğu belirtiliyor. Bayanların mesken içi emeğinin görünmezliği ve konut çalışanlarının yasal olarak teminat altında olmaması mesken personellerini her türlü sömürüye açık hale getiriyor. Konut emekçilerinin sayısal manada tam olarak tespiti çok sıkıntı. Kayıt dışı çalışmanın yaygın olması bu hesaplamayı daha da zorlaştırıyor.
Ev personelliği alanında örgütlenen sendikaların verdiği bilgiye nazaran mesken çalışanlarının sayısı 2 milyondan fazla. Kayıt dışı çalışma konut emekçilerinin yaşadıkları en temel sorun. Konut personellerinin sigortalılık sistemine dahil olmamaları ve istihdam edilişlerinin düzensizliği bu sorunu doğuruyor. Mesken emekçilerinin sayılarının tespitindeki yetersizlik kayıt dışılık tespitini de zorlaştırıyor. SGK datalarına nazaran, 10 günden fazla çalışan sigortalıların toplam sayısının 2022 yılı Temmuz ayında 42 bin 920 kişi ve bunun yüzde 92,2’si bayanlardan oluşuyor. Sendikaların datalarına nazaran sayısı 2 milyonu aşan mesken işçilerinin yalnızca 42 bin 920’si sigortalı olarak çalışıyor. Bu tartışmalar paralelinde Türkiye’deki konut çalışanlarının yalnızca yüzde 2,1’inin sigortalı olduğu görülüyor.
Çalışma hayatına dair kanunlardan yoksun olma durumu, konut emekçilerinin 4857 sayılı İş Kanunu kapsamı dışında tutulmaları, hak ve yükümlülüklerinin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kapsamında düzenlenmesi ve konut işlerinin kendine has şartlarını dikkate alan özel düzenlemelerin bulunmaması konut emekçilerinin en değerli problemlerinden.
EV PERSONELLERİNİN VEFATLARI DE KAYIT DIŞI
Kayıt dışı çalışmanın yarattığı en temel problemlerden biri de konut çalışanlarının iş güvenliğinden mahrum olmaları. Bu sebeple, yaşadıkları meslek hastalıkları ve iş kazaları kayıt altında değil. Mesken çalışanlarının 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamı dışında olmaları ve mevcut yasal düzenlemelerin yetersizliği bu sorunu büyütüyor. Yaptıkları işin hali nedeniyle birçok meslek hastalığına maruz kalan konut personelleri, iş cinayetlerinde hayatlarını kaybediyorlar ve bu vefatlar bile bilgilere yansımıyor.
ÜCRETLER AZALIYOR YOKSULLUK BÜYÜYOR
Ev personellerinin somut ve belli bir iş tarifinin olmaması mesailerini belirsiz ve esnek hale getiriyor. Mesken personelleri uzun saatler belli bir mesai saati olmadan ağır halde çalıştırılıyorlar. İş tamamlanıncaya kadar ya da patronun talebine nazaran çalışan mesken emekçilerinin öğlen arası/mola üzere süreçleri de büsbütün patronun isteğine bağlı olarak şekilleniyor. Minimum fiyat kıstasına karşın işin niteliği ve çalışma saatlerinin meçhullüğü sebebiyle makul bir fiyat standardı olmadan düşük fiyatlarla ve sistemsiz gelirlerle çalışıyorlar.
10 MESKEN EMEKÇİSİNDEN 3’Ü FİZİKÎ ŞİDDET VE MOBİNGE UĞRUYOR
Ev personelleri sendikal hak ve özgürlüklerden de yoksunlar. Konut işlerinin kendine mahsus yapısı, iş standardının olmaması ve iş yerlerinin şahısların özel haneleri olması üzere nedenler aktif bir sendikal sistemin varlığını mümkün kılmıyor. Bu örgütsüzlük hali ise üretim alanı baskılarını tetikliyor. Sendikaların verdiği bilgiye nazaran Türkiye’de konut hizmetlerine giden her 10 bayan emekçiden 3’ü cinsel fizikî şiddete ve iş yerinde mobbinge uğruyor.”