Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Uzm. Dr. Nurten Korkmaz, osteoporoz hastalığına ait bilgiler verdi. Uzm. Dr. Korkmaz, osteoporoz hastalığı ve buna bağlı komplikasyonların hem bireylerin ömür kalitesini olumsuz etkilediğini hem de ülkelerin ekonomileri üzerine önemli bir yük oluşturduğunu söyledi.
Uzm. Dr. Korkmaz, “Osteoporoz (Kemik erimesi); düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun mikro yapısının bozulması sonucu kemik kırılganlığının ve kırık riskinin artması ile karakterize sistemik bir kemik hastalığıdır. Kırık oluşana kadar sessiz bir hastalık olarak da kalabilen osteoporozda, erken teşhis ile özürlülük ve vefatı azaltmak mümkündür” dedi.
“KEMİK ERİMESİ SESSİZ BİR HASTALIKTIR”
Kemik erimesine bağlı komplikasyonların erken teşhis ve tedavisinin giderek değer kazanacağı söyleyen Uzm. Dr. Korkmaz, “Dünyada 200 milyonu aşkın bayanda osteoporoz görülmektedir. Çoklukla menopoz sonrası bayanları etkilediği bilinen osteoporoz erkekleri de etkilemektedir. Osteoporoz, bayanların yüzde 30-50’si, erkeklerin de yüzde 15-30’unda görülmektedir. Etnik kümelere nazaran çok farklılık göstermeyen osteoporozun Avrupalılar ve Kuzey Amerikalılarda görülme oranı yüzde 10-15 iken Asyalılarda prevelansı daha yüksektir. Beden boyutu dikkate alındığında erkeklerin kemikleri bayanlara nazaran daha iri ve güçlüdür. Bu nedenle erkeklerde daha az kırık görülür. Kemik gücü yalnızca kemik mineral yoğunluğuna bağlı değildir. Kemiğin boyutu, kalitesi ve başka bileşenleri de önemlidir” sözlerini kullandı.
Uzm. Dr. Korkmaz; kemik erimesinde kırıklara neden olan en değerli etkenin kemik mineral yoğunluğu olduğunu belirterek; kas zayıflığı, düşme-travma durumlarının da öbür kıymetli etkenler ortasında yer aldığını aktardı. Uzm. Dr. Korkmaz, “Kemik erimesi oluşumunda genetik faktörler ve çevresel tesirlerin birlikte rol oynadığı çok faktörlü hastalıklar kümesinde kabul edilmektedir. Çok faktörlü hastalıklarda, populasyonlarda kantitatif fenotip değişimleri, genotipin etrafla etkileşimiyle ortaya çıkmaktadır” dedi.
“KIRIKLAR SEMPTOM GÖSTERMİYOR”
Osteoporozun en kıymetli klinik bulgusu olan kırıkların sıklıkla omurlarda, kalçada ve ön kolda olduğunu belirten Uzm. Dr. Korkmaz, “Omurga kırıkları çoğunlukla semptomsuz oldukları için direkt grafilerde tesadüfen saptanırlar. Çoklukla spontan olarak ya da hapşırma, öksürme üzere göğüs içi basıncı artıran düşük güçlü bir travma sonucu meydana gelirler. Kırıklar, kimi hastalarda sırt ve bel ağrısının yanı sıra uzunlukta kısalma ve kambur postür bozukluğuna da neden olabilir. Kemik erimesine bağlı kamburluk (kifoz), skolyoz hastalarında olduğu üzere, göğüs kafesinde birtakım değişikler oluşturarak teneffüs işlev bozukluğuna yol açması ihtimaldir. Dünya Sıhhat Örgütü; Osteoporoz’u birinci olarak Tip I ve II olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmada Tip I olağan süreçteki menopoz ile alakalı, östrojen hormonunun eksikliğine bağlı olarak gelişen ve artmış süngerimsi kemik kaybı ile karakterize bir durumken, Tip II ilerleyen yaş ile bağlı ve bilhassa dış kemikle bir arada süngerimsi kemiğin de etkilendiği, kalsiyum, D vitamini ve parathormon ile bağlantılı düzeneklerin ön planda tutulduğu bir durum olarak tanımlanmıştır” açıklamalarında bulundu.
“RİSK FAKTÖRLERİNİ GÖZ GERİSİ ETMEYİN”
Kemik erimesinin sınıflandırması altta yatan nedene nazaran de yapıldığının altını çizen Uzm. Dr. Korkmaz, “Osteoporozun ortaya çıkmasına neden olabilecek bir neden bulunmuyorsa birincil osteoporoz, pulmoner (hiper tansiyon), endokrin, romatolojik, gastrointestinal ve berbat huylu hastalıklara, kullanılan ilaçlara ya da immobilizasyon (hareketi sınırlandırılmış), alkol, sigara üzere belirlenmiş nedenlere bağlı oluşuyorsa ikincil olarak tanımlanabilir. Klinisyenlerin en uygun tedaviyi seçiminin; hastanın medikal hikayesi, kırık varlığı, daha evvel uygulanan tedaviler, risk-yarar oranları, hastanın hala öbür hastalıklarına yönelik olarak uygulanmakta olan tedavileri temel alınarak yapılıyor. Ülkemizde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzman doktorlarının medikal tedavi tercihlerine bakıldığında hem birincil hem de ikincil kemik erimesi olan hastalarda öncelikli tedavi seçeneği olarak vitamin D ve kalsiyumun kullanılıyor.
UZMANLARDAN KEMİK ERİMESİNDEN KORUNMA TEKLİFLERİ
Uzm. Dr. Korkmaz, sözlerini şöyle tamamladı: “Osteoporoz’da ilaç tedavilerinin yanı sıra idmanın de çok kıymeti vardır. Bilhassa yük verici idmanlardan olan haftada beş gün yarım saatlik yürüme çok tesirlidir. Bunun dışında sırtta kamburlaşmayı engelleyen postür antrenmanları de yapılmalıdır. Tekrar hafif yüklerle kaslarda tonusu ve gücü arttıran güçlendirme idmanlar de osteoporozdan müdafaada tesirlidir.”